گوشت گوسفند یکی از منابع مهم تامین گوشت قرمز در ایران و سایر کشورها محسوب می شود. تمایل به گوشت گوسفندی به دلیل خواص آن، طعم و بافتی متفاوت نسبت به سایر منابع گوشت قرمز (گوساله، گاو، شتر و…) است. گروه های غذایی اصلی شامل موارد زیر میباشد:
• سبزیجات
• نان و غلات
• گروه میوه ها
• شیر و لبنیات
• گروه گوشت و حبوبات
با توجه به گروه بندی ذکر شده واضح است که گوشت یکی از غذا های مهم و مفید برای بدن انسان به شمار میآید. گوشت شامل قرمز (گوسفند، گاو و…) و سفید (مرغ، ماهی) ست. مصرف این گروه برای تامین پروتئین های مورد نیاز ضروری هستند. امروزه مردم از گوشت گوسفند استقبال بیشتری می کنند. بسیاری از غذاهای سنتی اصیل و ایرانی در مناطق مختلف کشور با این گوشت پخت می شوند.
دسته بندی گوشت گوسفند زنده
گوسفند یک نوع دام اهلی سبک است که به صورت صنعتی یا سنتی پرورش داده می شود. نکته مهم این است که هر چقدر سن دام زنده کمتر باشد گوشت آن بافتی نرم تر دارد و خوشمزه تر است. به همین سبب آن ها را به سه دسته تقسیم می کنند:
• دام هایی که به سن یک سالگی نرسیده اند، بره نام دارند و فاقد دندان هستند.
• دام هایی که بالای یک سال داشته و دو دندان دائمی دارند.
• دام هایی که بالغ شده اند و دندان های بیشتری دارند (گوشتشان بافت سفت تری دارند).
هرچقدر گوسفندی که ذبح می کنند جوان تر باشد رنگ گوشت آن مایل به قرمز روشن یا صورتی است و چربی بسیار کمتری دارد. قیمت گوسفند زنده با توجه به سن متفاوت است.
خواص گوشت گوسفند در طب سنتی
در طب سنتی هر چیزی در عالم دارای مزاج است، مانند غذاها، نوشیدنیها، فصول مزاجی و… . گوشت گوسفند نیز از این قانون تبعیت میکند. در طب سنتی چهار مزاج وجود دارد:
• گرم و خشک
• گرم وتر
• سرد و خشک
• سرد و تر
انواع گوشت ها نیز طبع و مزاج خاص خود را دارند. افراد باید متناسب با مزاج خود گوشت مصرف کنند، گوشت قرمز یا سفید فرقی نمیکند. در طب سنتی تمام گوشت ها از جمله گوشت گوسفند دارای مزاج گرم و تر هستند. یک منبع غنی از پروتئین برای بدن محسوب می شود، چاق کننده و خون ساز است، بنابراین ارزش غذایی بسیار بالایی دارد. این گوشت نسبت به سایر گوشت ها بسیار زود هضم است. به شرط اینکه دام زنده در زمان ذبح کمتر از دو سال سن داشته باشد.
یکی دیگر از خواص گوشت قرمز گوسفند، مقوی بودن برای بدن است. به همین دلیل در طب سنتی برای افرادی که فعالیت های زیاد و همیشگی دارند و ورزشکار هستند مصرف این گوشت توصیه می شود. مسهل این گوشت سماق، گشنیز و مرزه است، البته ارزش غذایی آن را نیز افزایش می دهند. در طب سنتی توصیه می شود این گوشت را سرخ نکنید. بلکه به صورت آب پز مانند آبگوشت تهیه کنید یا آن را طعم دار کنید و سپس به صورت کبابی میل نمایید.
ارزش غذایی گوشت قرمز
در هر ۱۰۰ گرم گوشت گوسفند، ۲۹۰ کیلو کالری انرژی وجود دارد. البته میزان کالری موجود در گوشت به موارد متعددی مربوط میشود. به طور مثال گوشت متعلق به کدام قسمت از بدن دام زنده است. این گوشت یک منبع مهم برای تامین مواد معدنی بدن است. گروه های زیر در رده ریز مغذی ها قرار دارند:
• مواد معدنی: مانند آهن، کلسیم، روی، منیزیم، سدیم، فسفر، پتاسیم
• گروه ویتامین ها B شامل: B12، B9 (فولات)، B6، B5 (پانتوتنیک اسید)، B3 (نیاسین)، B2 (ریبوفلاوین) و B1 (تیامین)
گروه درشت مغذی ها در گوشت قرمز نقش مهمتر و مفیدتری دارند که در تحقیقات نیز به اثبات نیز رسیده است، شامل:
• پروتئین ها: گوشت قرمز سرشار از درشت مغذی هاست (اسید آمینه ضروری و غیرضروری). واحد تشکیل دهنده یا ساختمان آن با نام اسید آمینه شناخته میشود. در هر ۱۰۰ گرم بین ۲۵ تا ۳۰ گرم پروتئین وجود دارد.
• چربی ها (چربی اشباع و غیراشباع): مهمترین قسمت درشت مغذی ها در گوشت قرمز، چربی است. انرژی و کالری بسیار بالایی نسبت به سایر درشت مغذی ها برای بدن تامین می کند.
خواص گوشت گوسفند برای بدن
ارزش های غذایی ذکر شده در قسمت قبل در گوشت گوسفند وجود دارند. ارزش های غذایی ذکر شده برای بدن بسیار لازم و مفید هستند و نقشی مهم بر عهده دارند.
اولین گروه شامل مواد معدنی میشود. سرشار از آهن است که برای خون سازی و پیشگیری از کم خونی بسیار موثر است. برای حیات گلبول های قرمز مفید بوده و به راحتی جذب بدن میشود. عنصر روی به سیستم دفاعی و ایمنی بدن کمک می کند و برای رشد قوای جنسی موثر است. برای افزایش قد کودکان نیز بسیار مفید و موثر می باشد. کلسیم موجود در آن نیز برای سلامت استخوان ها و تقویت شان بسیار مفید است.
ویتامین های گروه B که در گوشت گوسفندی موجود هستند فواید بسیاری دارند. این گروه در سوخت و ساز بدن نقش دارند. همچنین برای تقویت اعصاب و سلامت پوست مفید است و به پیشگیری از بیماریهای عصبی کمک میکند. برای رفع خستگی و افسردگی نیز بسیار مفید است. برای پیشگیری از ابتلا به سرطان نیز بسیار نافع است. سایر ویتامین های A، E و D در گوشت بسیار ناچیز هستند اما در کبد و جگر وجود دارند.
گوشت گوسفند چربی بیشتری نسبت سایر دام های سنگین دارد. البته چربی آن سالم است و کمک می کند تا کلسترول بد دفع شود. حاوی اسید اولئیک و امگا ۳ و ۶ است. تمام موارد ذکر شده در سلامت قلب و عروق نقش مهمی ایفا می کنند.
یک منبع کامل و منحصر به فرد برای تامین تمام اسیدآمینه های ضروری، گوشت گوسفند است. بدن را تقویت می کند و برای عضله سازی بسیار مفید است. از افسردگی پیشگیری می کند و میزان شادابی را افزایش می دهد. واکنش های زیستی را سرعت میبخشند، به عبارت دیگر در ساخت پادتن ها و آنتی بادی ها در برابر بیماری ها نقش مهمی ایفا میکنند. در ساختار اولیه برای برخی هورمون ها و پیام رسان های شیمیایی حضور دارند.
چند توصیه برای مصرف گوشت قرمز
یکی از توصیه های بسیار مهم در رابطه با مصرف مواد غذایی مختلف، رعایت حد اعتدال است. حتی اگر یک ماده غذایی سرشار از مواد مفید برای بدن باشد.
گوشت گوسفند بهترین نوع گوشت قرمز است، اما نباید در مصرف آن نباید زیادهروی کرد. باعث می شود کلسترول موجود در خون افزایش یابد. زیاده روی، گرفتگی عروق خونی و قلبی را در پی خواهد شد. همچنین زیاده روی در مصرف آن، زمینه ساز بیماری نقرس است. اسیدهای چرب موجود در گوشت قرمز مفید هستند اما زیاده روی در مصرف آن برای عروق قلبی و… مضر خواهند بود.